Cao huyết áp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tác giả : Như Bích

Tham vấn y khoa : BS Hà Văn Hương

Được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”, bởi bệnh cao huyết áp không có triệu chứng gì? Thông thường người bệnh chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ. Hoặc gặp phải cơn biến cố lớn như nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Hãy cùng 2bacsi tìm hiểu rõ hơn bệnh cao huyết áp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị cao huyết áp.

Bệnh cao huyết áp là hiểu thế nào cho đúng?

Cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp, hay còn được gọi là tăng huyết áp, là tình trạng áp lực máu đẩy vào thành động mạch khi tim bơm tống máu đi quá cao.

Nếu áp lực này tăng lên cao theo thời gian. Nó sẽ kéo theo nhiều vấn đề liên quan đến sức khỏe.

Bệnh cao huyết áp gồm một số loại chính như:

• Cao huyết áp vô căn (EHT), hay còn gọi là cao huyết áp tự phát;
• Tăng huyết áp thứ phát;
• Cao tăng huyết áp tâm thu;
• Tiền sản giật, hay được gọi là cao huyết áp thai kỳ.

Thông tin về chỉ số huyết áp

Máu lưu thông trong cơ thể với một tốc độ nhất định. Chỉ số huyết áp của bạn bao gồm 2 chỉ số, bạn cần lưu ý như sau:

• Huyết áp tâm thu, là giá trị cao hơn, đo áp suất trong động mạch khi tim đập tống máu đi (khi cơ tim hoạt động).
• Huyết áp tâm trương, là giá trị thấp hơn, đo áp lực máu trong động mạch giữa các nhịp tim (giữa hai lần đập của tim).

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, tăng huyết áp có thể được phân loại như sau:

• Tiền tăng huyết áp: 120/80 mmHg hoặc cao hơn;
• Tăng huyết áp độ 1: 140/90 mmHg hoặc cao hơn;
• Tăng huyết áp độ 2: 160/100 mmHg hoặc cao hơn;
• Cao huyết áp cấp cứu (một tình trạng đe dọa đến tính mạng): 180/110 mmHg hoặc cao hơn.

Theo Hiệp hội Tim mạch Việt Nam, huyết áp dưới 120/80 mmHg được coi là bình thường. Khi bị cao huyết áp, máu sẽ lưu thông qua các động mạch ở áp suất cao. Từ đó, gây sức ép nhiều hơn vào các mô và gây tổn hại các mạch máu.

Trường hợp mắc bệnh cao huyết áp thường được chẩn đoán luôn trên 140/90 mmHg.

Nguyên nhân huyết áp cao

Các chuyên gia y tế cho biết, hầu hết các trường hợp đều chưa tìm được nguyên nhân gây cao huyết cao. Vì vậy, nó được gọi là huyết áp nguyên pháp.

Bên cạnh đó, một số tình trạng sức khỏe liên quan đến thận hoặc tim mạch. Cũng là nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp thứ pháp.

Các loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc cảm cũng có thể gây ra huyết áp cao. Phụ nữ mang thai hoặc các liệu pháp hormone có thể làm huyết áp tăng.

Trường hợp bị dùng thuốc dẫn đến cao huyết áp. Sau khi ngừng thuốc người bệnh sẽ không thể trở lại bình thường ngay lập tức. Mà phải mất vài tuần. nếu huyết áp của bạn không ổn định lại bình thường, hãy đi tái khám để hỏi ý kiến bác sĩ.

Trẻ em dưới 10 tuổi mắc cao huyết áp thường là cao huyết áp thứ phát. Do bệnh khác gây ra, ví dụ như bệnh thận. Chính vì vậy phải giải quyết nguyên nhân gây bệnh thì mới điều hòa được huyết áp.

Triệu chứng cao huyết áp

Cách nhận biết triệu chứng, dấu hiệu cao huyết áp

Huyết áp có thể tăng cao bất cứ lúc nào mà không hết có dấu hiệu cao huyết áp cảnh báo trước. Chẳng thế mà nó được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”.

Một bài trường hợp hiếm gặp, sẽ cảm thấy đau đầu, chóng mặt. Nhưng đây là triệu chứng cao huyết áp hiếm gặp.

Bệnh cao huyết áp thường không có bất kỳ triệu chứng rõ ràng. Cho đến khi bạn gặp phải một vài cơn đau tim, đột quỵ.

Cao huyết áp khi nào cần gặp bác sĩ

Như đã nói ở trên, hầu như bệnh cao huyết áp không có triệu chứng gì đặc biệt. Chỉ có một số ít trường hợp có dấu hiệu báo trước như chảy máu cao, đau đầu hoặc chóng mặt. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều không biết đó là biểu hiện cao huyết áp.

Để sớm phát hiện được căn bệnh này, bạn cần chú ý theo dõi huyết áp hàng ngày. Nếu phát hiện chỉ số huyết áp bất thường hoặc quá cao. Hãy đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.

Nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp

Đối tượng dễ có nguy cơ bị tăng huyết áp

Những đối tượng dễ có nguy cơ bị cao huyết áp thường là những người nằm trong nhóm sau:

Tuổi tác: người lớn tuổi có nguy cơ cao huyết áp.

Chủng tộc: người Mỹ gốc Phi có nhiều khả năng bị cao huyết áp.

Giới tính: phụ nữ sau mãn kinh có nhiều khả năng sẽ mắc cao huyết áp hơn. Đàn ông dưới 45 tuổi có nhiều khả năng mắc cao huyết áp hơn so với phụ nữ.

Tiền sử gia đình: nếu các thành viên trong gia đình của bạn (cha mẹ hoặc anh chị) mắc bệnh cao huyết áp, bạn có nhiều nguy cơ mắc bệnh.

Người cao tuổi có nguy cơ bị cao huyết áp cao hơn. Bởi vì những lý do như:

Thừa cân;

Không tập thể dục thường xuyên;

Chế độ ăn uống không lành mạnh;

Tiêu thụ quá nhiều muối;

Uống rượu;

Hút thuốc lá;

Mắc chứng ngưng thở lúc ngủ;

Căng thẳng.

Những tác hại nguy hiểm của bệnh cao huyết áp

• Viện Tim mạch Quốc gia Việt Nam cho biết, 1/4 số người trưởng thành ở Việt Nam đang mắc phải căn bệnh này. Nó được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”.Bởi vì người bệnh thường không có triệu chứng.
• Cao huyết áp là một tình trạng nghiêm trọng có thể dẫn đến bệnh mạch vành, suy tim, đột quỵ, suy thận,… Cùng các vấn đề sức khỏe khác khi không được điều trị kịp thời.
• Huyết áp tăng theo thời gian, có thể gây hại cho cơ thể cũng như sử khỏa. Đồng thời, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như:
• Suy tim. Suy tim là một tình trạng mà trong đó tim không thể bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Điều này làm cho trái tim to ra và trở nên yếu hơn;
• Nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Động mạch bị hẹp ở một số nơi trong cơ thể. Từ đó dẫn đến việc hạn chế lưu lượng máu (đặc biệt là cho tim, não, thận và chân). Điều này có thể gây ra một cơn đau tim, đột quỵ, suy thận, hoặc người bệnh phải phẫu thuật cắt bỏ một phần chân;
• Bệnh mắt: Các mạch máu trong mắt vỡ hoặc chảy máu. Điều này có thể dẫn đến những thay đổi về thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.
• Phình bóc tách động mạch. Một biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra bất cứ nơi nào trong cơ thể của bạn. Khi bị phình bóc tách động mạch, bạn có thể phải đối mặt với tình trạng chảy máu nội bộ và có thể đe dọa tính mạng;
• Suy thận. Các mạch máu trong thận có thể trở nên hẹp lại và gây suy thận;

Cách điều trị bệnh cao huyết áp

Chẩn đoán cao huyết áp như thế nào?

Để chẩn đoán chính xác căn bệnh này, khi đi thăm khám, bạn nên cung cấp đầy đủ tiền sử bệnh và giai đình. Thông qua cuộc trò chuyện, kết hợp việc thăm khám lâm sàng và huyết áp của bạn để chẩn đoán chính xác bệnh.

Bác sĩ hoặc y tá sẽ tiến hành đo huyết áp cho bạn. Bằng cách sử dụng máy đo huyết áp bao gồm  một ống nghe (hoặc cảm biến điện tử) và băng quấn đo huyết áp.

Để huyết áp chính xác, khi đi khám bạn cần làm gì?

Ngồi yên trong 5 phút trước khi kiểm tra. Sự di chuyển có thể gây tăng huyết áp trong ngắn hạn.

Không uống cà phê hay hút thuốc lá trong 30 phút trước khi kiểm tra. Những việc này có thể gây ra tăng huyết áp trong ngắn hạn.

Đi vệ sinh trước khi kiểm tra huyết áp. Bàng quang đầy nước có thể thay đổi huyết áp của bạn.

Nếu huyết áp của bạn là 140/90 mmHg hoặc cao hơn, bác sĩ sẽ chẩn đoán bạn bị cao huyết áp. Trường hợp bạn bị bệnh tiểu đường, thận mãn tính, huyết áp 130/80 mmHg sẽ được chẩn đoán là bị cao huyết áp.

Xét nghiệm y tế chẩn đoán cao huyết áp

Ngoài phương pháp đo huyết áp, để chẩn đoán bệnh tăng huyết áp. Bác sĩ có thể chỉ định bạn làm một số xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm nước tiểu;
• Điện tâm đồ (ECG);
• Chụp X-quang ngực;
• Chụp cắt lớp điện toán (CT scan).

Các xét nghiệm này để loại trừ bất kỳ nguyên nhân khác có thể có của bệnh cao huyết áp. Nếu không có nguyên nhân khác, bạn sẽ được chẩn đoán mắc cao huyết áp nguyên phát.

Cách điều trị cao huyết áp

Các chuyên gia y tế cho biết, mục tiêu điều trị bệnh cao huyết áp là duy trì huyết áp dưới 140/90 mmHg. Trường hợp bạn bị tiểu đường hoặc bệnh thận mãn tính. Bác sĩ sẽ có phương pháp điều trị nghiêm ngặt để giữ cho huyết áp của bạn dưới 130/80 mmHg.

Điều trị cao huyết áp ra sao, cần được sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ.

Bệnh cạnh đó, người bệnh cần chú ý:

Thay đổi lối sống – Cách khắc phục bệnh cao huyết áp

Điều trị cao huyết áp bao gồm việc thay đổi lối sống và sử dụng thuốc. Nếu bệnh cao huyết áp của bạn không phải là nghiêm trọng. Bạn chỉ cần thay đổi lối sống nhằm kiểm soát mức huyết áp tốt hơn.

Khi huyết áp của bạn đạt mức kiểm soát, bạn vẫn sẽ cần điều trị. “Đạt mức kiểm soát” có nghĩa là chỉ số huyết áp của bạn là ở mức bình thường. Bác sĩ có thể sẽ khuyên bạn nên kiểm tra huyết áp thường xuyên.

Điều trị tăng huyết áp bằng thuốc

Nếu việc thay đổi lối sống không làm tình trạng bệnh khá hơn. Hoặc bạn mắc bệnh cao huyết áp nghiêm trọng hơn. Bác sĩ sẽ kê toa thuốc cho bạn sử dụng. Thuốc giúp làm hạ huyết áp bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu;
• Thuốc ức chế Beta;
• Thuốc ức chế hấp thụ canxi;
• Các chất ức chế men chuyển ACE;
• Thuốc giãn mạch.

Bác sĩ sẽ theo dõi diễn tiến bệnh và có thể tăng liều hoặc thay đổi và thêm thuốc cho đến khi tìm ra phác đồ điều trị phù hợp nhất cho bạn. Lưu ý rằng, tuyệt đối không được tự ý mua và sự dụng thuốc huyết áp khi chưa đi khám và có sự chỉ định của bác sĩ.

Điều trị cao huyết áp khẩn cấp

Đối với người bị cao huyết áp cấp cứu , người bệnh cần phải được điều trị tại phòng cấp cứu hoặc chăm sóc đặc biệt. Vì bệnh có thể gây tử vong.

Bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng tim và mạch máu. Trường hợp nặng phải cho thở oxy và dùng thuốc giúp ổn định lại huyết áp xuống mức an toàn.

Chế độ sinh hoạt khi mắc bệnh Cao huyết áp

Đối với bệnh cao huyết áp, quá trình điều trị đòi hỏi phải thật kiên trì. Bởi bệnh lý này cần chữa trị lâu dài. Việc điều trị có thể giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn các vấn đề liên quan đến cao huyết áp và giúp bạn sống và hoạt động tốt hơn.

Nếu bạn có tiền sử bệnh gia đình mắc cao huyết áp. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc giảm thiểu nguy cơ bệnh cho bạn.

Bên cạnh đó, bạn có thể kiểm soát mức huyết áp của bạn bằng cách:

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế ăn ít muối hơn;

Tập thể dục thường xuyên để duy trì sức khỏe dẻo dai;

Duy trì một cân nặng lí tưởng cũng là cách tốt để bạn ổn định huyết áp;

Bỏ hút thuốc;

Sử dụng thuốc điều trị bệnh cao huyết áp theo hướng dẫn của bác sĩ;

Thường xuyên tự theo dõi huyết áp ở nhà với một thiết bị theo dõi.

Lưu ý: Cao huyết áp nguyên phát – chiếm hơn 90% nguyên nhân gây cao huyết áp – là bệnh phải điều trị suốt đời. Ngay cả khi huyết áp đã trở về mức bình thường vẫn phải tiếp tục dùng thuốc đều đặn.

Bạn đừng quên rằng chính vì có thuốc nên huyết áp mới được kiểm soát. Bỏ thuốc rất nguy hiểm vì có thể làm huyết áp cao đột ngột dẫn đến trường hợp tăng huyết áp cấp cứu.

Biến chứng của bệnh cao huyết áp rất lớn, dễ dẫn đến tai biến mạch máu não hoặc nhồi máu cơ tim và có thể gây ra đột tử.

Hy vọng những thông tin chúng tôi cung cấp trên đây, đã giúp cho bạn và gia đình hiểu hơn bệnh cao huyết áp là gì. Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị cao huyết áp. Từ đó biết cách phòng chống bệnh cao huyết hiệu quả hơn.

Ngày đăng: 07:29 15 Tháng Một, 2019 | Lần cập nhật cuối: 07:59 18 Tháng Một, 2019