Bệnh trầm cảm là gì, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị

Tác giả : Như Bích

Tham vấn y khoa : BS Hà Văn Hương

Bệnh trầm cảm đã không còn xa lạ với mỗi chúng ta. Đây là bệnh lý gây ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Các chuyên gia y tế cho biết, có đến 80% số người mắc trầm cảm trong một thời điểm nào đó. Vậy bệnh trầm cảm là gì? Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị bệnh trâm cảm ra sao.

Hãy cùng 2bacsi tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này.

Định nghĩa bệnh trầm cảm

Bệnh trầm cảm là gì?

Trầm cảm là chứng rối loạn tâm trạng gây ra cảm giác buồn bã, thất vọng, tự cô lập bản thân. Bệnh ảnh hưởng đến suy nghĩ và hành động của cá nhân.

Tình trạng này gây trở ngại không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày của mỗi chúng ta. Thậm chí nó còn khiến cho người bệnh có những suy nghĩ tiêu cực, như dẫn đến việc tự tử.

Bệnh trầm cảm không chỉ là nỗi buồn hay sự cô đơn trong một thời gian ngắn. Mà bệnh còn có thể kéo dài từ 6-8 tháng.

Ước tính vào năm 2015, có đến 16,1 triệu người trưởng thành ở Mỹ (từ 18 tuổi trở lên) bị mắc chứng trầm cảm. Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia (NIMH) đã tuyên bố trầm cảm trở thành chứng bệnh phổ biến nhất về rối loạn tâm lý.

Trong các dạng trầm cảm, trầm cảm sau sinh là tình trạng rất phổ biến.

Đối tượng nào thường mắc phải trầm cảm?

Xã hội hiện đại, những vấn đề về bệnh tâm lý còn nguy hiểm hơn cả. Bệnh trầm cảm là một căn bệnh ngày càng trở nên phổ biến.

Theo thống kê, đến 80% dân số sẽ bị trầm cảm vào một lúc nào đó trong cuộc sống của mình. Bệnh có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào và thường phổ biến ở nữ giới hơn nam giới.

Trong đó, phụ nữ sau sinh là đối tượng dễ mắc phải căn bệnh này hơn cả. Đã có rất nhiều trường hợp sản phụ bị trầm cảm sau sinh, dẫn đến việc tự tay sát hại con.

Triệu chứng trầm cảm

Những triệu chứng, dấu hiệu bệnh trầm cảm là gì?

Theo Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ, những người bị trầm cảm không chỉ đơn giản là trải qua cảm xúc buồn rầu, cô độc, chán nản. Hơn nữa, triệu chứng trầm cảm khá đa dạng và khác nhau ở mỗi người.

Chẳng hạn như khi bị trầm cảm, có người sẽ ngủ nhiều hơn. Nhưng có người lại rất khó ngủ hoặc có người ăn nhiều hơn. Trong khi một số người lại mất cảm giác ngon miệng khi ăn.

Tuy nhiên, vẫn có những dấu hiệu trầm cảm nhẹ thường xuất hiện như:

Không thể tập trung;

Cảm thấy vô cùng mệt mỏi;

Buồn hoặc trống rỗng;

Cảm thấy vô vọng, dễ bị kích động, lo lắng hoặc cảm thấy có lỗi;

Mất hứng thú với việc quan hệ tình dục;

Nhức đầu, đau bụng hoặc gặp các vấn đề về tiêu hóa;

Trầm cảm nghiêm trọng có thể dẫn đến ý định tự tử, hoặc cố tìm cách tự tử.

Ngoài ra, còn có một số dấu hiệu và biểu hiện trầm cảm khác không được đề cập tại đây. Nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh, hoặc có bất cứ thắc mắc nào về việc nhận biết triệu chứng bệnh trầm cảm. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ, để được tư vấn cụ thể hơn.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn cảm thấy mình đang gặp phải những triệu chứng trầm cảm kể trên. Hoặc bản thân có những bất ổn về tâm lý. Hãy đặt lịch hẹn khám ngay với bác sĩ.

Bởi nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời, bệnh trầm cảm của bạn có thể sẽ nặng hơn.

Bệnh trầm cảm không được chữa trị rất dễ dẫn đến các vấn đề về thần kinh và thể chất. Trầm cảm nặng còn có thể có thể dẫn đế tử tự.

Nếu bạn không thích đi chữa trị, hoặc ngại gặp bác sĩ. Hãy giải tỏa tâm lý của mình bằng cách trò chuyện với bạn bè, người thân. Hoặc một chuyên gia tâm lý mà bạn tin tưởng.

Nếu bạn có những ý nghĩ tự tử, hãy tìm sự giúp đỡ ngay lập tức. Bạn nên thực hiện các bước sau:

• Tìm tới bạn thân hoặc người mình yêu quý;
• Liên hệ tới ai đó trong cộng đồng đức tin của bạn;
• Đặt lịch hẹn với bác sĩ, chuyên gia tư vấn tâm lý…;

Nếu bạn đã tự làm mình bị thương hay thử tự tử, gọi 115 hay dịch vụ cấp cứu tại địa phương ngay lập tức.

Trường hợp phát hiện người thân đang có ý định tự tử. Bạn phải đảm bảo rằng luôn có người để mắt tới họ. Gọi 115 hay dịch vụ cấp cứu ngay lập tức. Nếu bạn có khả năng, đưa họ tới phòng cấp cứu gần nhất.

Nguyên nhân gây bệnh trầm cảm

Nguyên nhân trầm cảm là gì?

Cho đến nay, các chuyên gia y tế vẫn chưa tìm hiểu đầy đủ và chính xác về nguyên nhân gây bệnh trầm cảm. Các nhà khoa học cho rằng trầm cảm có thể là do sự kết hợp của nhiều yếu tố như: di truyền, thay đổi mức độ truyền dẫn thần kinh, môi trường, tâm lý và xã hội.

Bệnh trầm cảm có thể gây ra do những nguyên nhân riêng lẻ khác nhau. Hoặc sự kết hợp của nhiều nguyên nhân. Những nguyên nhân trầm cảm phổ biến bao gồm:

• Di truyền: nếu bạn có người thân trong gia đình từng bị trầm cảm thì bạn có thể có nhiều khả năng mắc chứng trầm cảm hơn người bình thường.
• Các chất hóa học trong não: theo một số nghiên cứu, thành phần các chất hóa học trong não người mắc bệnh trầm cảm khác với người bình thường.
• Stress: người thân yêu qua đời, những khó khăn trong mối quan hệ tình cảm hay bất cứ tình huống gây stress nào cũng có thể gây ra bệnh trầm cảm.
• Do hoàn cảnh tác động: mất mát người thân, ly hôn, các mối quan hệ không tốt đẹp, mắc bệnh khó chữa.
• Tính cách: Những người có tâm lý yếu thường khó đối phó được với những trở ngại trong cuộc sống.
• Trẻ em bị chấn thương tâm lý
• Sự ảnh hưởng của thuốc như thuốc ngủ, thuốc an thần, thuốc hạ huyết áp
• Lạm dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá,…
• Bị chấn thương ở đầu
• Từng bị trầm cảm
• Các chứng bệnh mãn tính như tiểu đường, bệnh phổi mãn tính hay tim mạch

Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm?

Các chuyên gia y tế cho biết, bệnh trầm cảm thường bắt đầu ở tuổi vị thành niên. Trong khoảng 15-30 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi.

Theo số liệu thống kê, số lượng bệnh nhân nữ được chẩn đoán trầm cảm nhiều hơn nam.

Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm, bao gồm:

• Độ tuổi: trầm cảm thường bắt đầu từ 15-30 tuổi.
• Phụ nữ sau sinh dễ mắc trầm cảm sau sinh.
• Có tiền sử mắc rối loạn lo âu, rối loạn nhân cách giới hay rối loạn sau sang chấn.
• Lạm dụng đồ uống cồn và các loại thuốc gây nghiện trái pháp luật.
• Một số tính cách như thiếu tự tin vào bạn thân, quá độc lập, tự chỉ trích bản thân hay bi quan.
• Mắc bệnh nặng hay bệnh mãn tính như ung thư, tiểu đường hay bệnh tim.
• Sử dụng thuốc chữa cao huyết áp hay thuốc ngủ
• Những chấn thương hay căng thẳng, như bị lạm dụng về thể xác và tình dục. Mất đi người mà mình yêu thương, mối quan hệ khó khăn hay vấn đề về tài chính.
• Có họ hàng ruột thịt mắc bệnh trầm cảm, rối loạn lưỡng cực, nghiện rượu hay đã tự tử.

Tất cả những yếu tố trên đây làm gia tăng căn bệnh trầm cảm.

Điều trị bệnh trầm cảm

Lưu ý trước khi đọc, những thông tin được cung cấp dưới đây, không thể thay thế cho lời khuyên của bác sĩ.

Cách chẩn đoán bệnh trầm cảm

Thông thường, bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh trầm cảm thông qua các triệu chứng lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm khác như xét nghiệm máu, đánh giá tâm lý… để loại trừ các bệnh lý khác.

Điều trị trầm cảm – Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh trầm cảm?

Những phương pháp điều trị bệnh trầm cảm thường bao gồm thuốc, điều trị tâm lý và phương pháp sốc điện.

Liệu pháp tâm lý – Cách chữa bệnh trầm cảm

Liệu pháp tâm lý hay còn được gọi là tư vấn trị liệu. Phương pháp này đã được chứng minh là giúp không ít những bệnh nhân thoát khỏi trầm cảm.

Các liệu pháp tâm lý bào gồm liệu pháp hành vi nhận thức (CBT), liệu pháp tâm lý cá nhân và giải quyết vấn đề. Trong trường hợp trầm cảm nhẹ thì có thể lựa chọn cách chữa bằng tâm lý đầu tiên. Trong những trường hợp nặng hơn có thể sử dụng kết hợp trị liệu tâm lý và dùng thuốc.

Phương pháp CBT là những buổi trò chuyện riêng giữa hai người là bệnh nhân với bác sĩ hoặc theo nhóm giữa nhiều bệnh nhân với chuyên gia. Họ có thể gặp mặt trực tiếp hoặc chia sẻ qua điện thoại. Với sự phát triển của công nghệ, giờ đây các chuyên gia cũng có thể điều trị thông qua máy tính.

Liệu pháp tâm lý cá nhân sẽ giúp bệnh nhân xác định được các vấn đề tâm lý. Từ đó biết được mức độ ảnh hưởng và cách thức để thay đổi.

Thuốc chống trầm cảm

Việc sử dụng thuốc chữa trầm cảm phải được sự kê đơn của bác sĩ. Thuốc thường được sử dụng cho những bệnh nhân có mức độ trầm cảm từ trung bình cho tới trầm trọng.

Tuy nhiên, trẻ em được khuyến cáo không nên dùng thuốc để chữa bệnh. Một số loại thuốc được sử dụng trong việc điều trị trầm cảm như:

• Thuốc ngăn hấp thụ ngược serotonin có chọn lọc (SSRIs).
• Thuốc ngăn hấp thụ ngược serotonin và norepinephrine là loại thuốc chống trầm cảm mới hơn.
• Thuốc ba vòng (TCA) MAOIs là một trong những loại thuốc chữa trị trầm cảm đầu tiên.
• Monoamine oxidase inhibitors là một trong những loại thuốc điều trị trầm cảm sớm nhất.

Liều lượng và loại thuốc chống trầm cảm người bệnh cần sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ. Trong quá trình sử dụng, nếu có bất cứ phản ứng phụ nào cần báo ngay với bác sĩ và ngưng sử dụng thuốc.

Trị liệu bằng sốc điện – Cách chữa bệnh trầm cảm

Đối với bệnh trầm cảm nặn, không thể chữa trị bằng thuốc hoặc liệu pháp tâm lý. Lúc này, bác sĩ có thể sử dụng liệu pháp sốc điện.

Tuy nhiên liệu pháp này có thể gây ra các tác dụng phụ như lú lẫn hoặc mất trí nhớ trong thời gian ngắn.

Chế độ sinh hoạt phù hợp khi điều trị bệnh trầm cảm

Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của trầm cảm?

Đối với bệnh trầm cảm, những thói quen sinh hoạt và phong cách sống lành mạnh. Sẽ giúp bạn hạn chế diễn biến của bệnh trầm cảm. Cụ thể như:

Đừng tự cô lập mình;

Đơn giản hóa cuộc sống;

Học cách thư giãn và kiểm soát căng thẳng;

Không nên đưa ra các quyết định quan trọng khi bạn đang cảm thấy chán nản;

Gọi bác sĩ nếu các triệu chứng nặng hơn;

Gọi bác sĩ nếu bạn gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc;

Liên hệ cho bác sĩ ngay nếu bạn có ý định tự tử hoặc ý định giết hoặc làm hại người khác;

Gọi bác sĩ ngay nếu bạn có các triệu chứng rối loạn thần kinh như nghe thấy giọng nói, thấy những thứ không có ở đó hoặc cảm thấy bị hoang tưởng.

Cách phòng tránh bệnh trầm cảm

Trầm cảm thực tế có thể dễ dàng phòng ngừa nếu như chúng ta biết cách thay đổi thói quen sống thật khoa học, lành mạnh.

– Tập thể dục: Cố gắng dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để tập thể thao.

– Đi ra ngoài: Ngay cả khi bạn cảm thấy chản nản cũng nên ra ngoài, việc gặp gỡ nhiều người hay tận hưởng không gian xung quanh cũng có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn.

– Bớt suy nghĩ: Nếu thấy mệt mỏi, hãy thư giãn đừng suy nghĩ quá nhiều khiến não bộ cảm thấy căng thẳng.

– Nói chuyện nhiều hơn: Hãy trò chuyện với những người mà bạn thấy tin tưởng, chia sẻ cảm xúc với họ.

– Ăn uống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý

– Tránh xa chất kích thích

– Ngủ đủ giấc

Vừa rồi là thông tin chia sẻ từ 2bacsi về bệnh trầm cảm là gì?, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.

Ngày đăng: 03:48 19 Tháng Một, 2019 | Lần cập nhật cuối: 03:52 19 Tháng Một, 2019