[Thông tin tổng hợp] Sốt xuất huyết, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Tham vấn y khoa : Bảo Nhi
Sốt xuất huyết là căn bệnh rất thường gặp, lây truyền bởi muỗi vằn. Tuy nhiên, không phải ai trong mỗi chúng ta cũng đều nắm rõ được kiến thức về bệnh sốt xuất huyết là gì?. Các triệu chứng sốt xuất huyết nhiều người còn bỏ qua. Dẫn đến việc chủ quan trong việc điều trị. Khiến cho người bệnh gặp phải nhiều biến chứng từ bệnh sốt xuất huyết. Đồng thời, ảnh hưởng đến qua trình điều trị sốt xuất huyết.
Hiểu được điều đó, 2bacsi sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin tổng quan về căn bệnh này. Để từ đó, nắm bắt được nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết, nhận biết sớm các triệu chứng để tiến hành thăm khám sớm và điều trị kịp thời.
Tìm hiểu chung sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là gì vẫn là khái niệm khá xa lại với nhiều người. Thực chất nó là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do virus dengue gây ra. Bệnh do muỗi Aedes aegypti (thường gọi là muỗi vằn) truyền nhiễm lây từ người này sang người khác
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) bệnh xảy ra trên 100 quốc gia với số ca mắc ghi nhận hàng năm từ khoảng 50-100 nghìn ca. Từ thế kỷ thứ 18, và số ca bệnh có xu hướng liên tục tăng lên trong vòng 50 năm gần đây.
Hiện tại bệnh SXH chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và vắc xin phòng bệnh. Kiểm soát véc tơ truyền bệnh vẫn là biện pháp hiệu quả nhất. Nhằm hạn chế nguy cơ lan truyền vi rút dengue trong cộng đồng.
Tổng hợp các dấu hiệu và triệu chứng sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh lý có thể gây nguy hại đến tính mạng của người bệnh. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Chính vì vậy, người bệnh nhận biết sớm các triệu chứng sốt xuất huyết để có hướng đi khám, điều trị kịp thời.
Hiểu được điều đó, các chuyên gia sức khỏe sẽ tổng hợp các dấu hiệu và triệu chứng sốt xuất huyết để mọi người nắm được. Cụ thể như:
Triệu chứng sốt xuất huyết cổ điển (thể nhẹ)
Triệu chứng sốt xuất huyết cổ điển là một trong những biểu hiện nhẹ của bệnh. Thường gặp ở những người lần đầu tiên mắc bệnh bị loại này.
Bệnh thường bắt đầu với triệu chứng sốt và sẽ kéo dài trong vòng 4-7 ngày tính từ sau khi bị truyền bệnh bởi muỗi. Ngoài ra, còn có các triệu chứng như:
- Sốt cao, lên đến 40,5oC;
- Nhức đầu nghiêm trọng;
- Đau phía sau mắt;
- Đau khớp và cơ;
- Buồn nôn và ói mửa;
- Phát ban.
Các ban sốt xuất huyết có thể xuất hiện trên cơ thể 3-4 ngày sau khi bắt đầu sốt. Sau đó thuyên giảm sau 1-2 ngày. Bạn có thể bị nổi ban lại một lần nữa vào ngày sau đó.
Biểu hiện sốt xuất huyết có chảy máu
Bên cạnh dấu hiệu sốt cáo, một triệu chứng sốt xuất huyết phải kể đến nữa là, biểu hiện sốt xuất huyết có chảy máu. Người bệnh sẽ vấn bị sốt xuất huyết nhẹ. Nhưng có kèm theo tổn thương mạch máu và mạch bạch huyết.
Từ đó, dẫn để chảy máu cam, chảy máu ở nướu hoặc dưới da, gây ra vết bầm tím. Thể bệnh này có thể dẫn đến tử vong.
Dấu hiệu sốt xuất huyết dengue (hội chứng sốc dengue)
Dấu hiệu sốt xuất huyết dengue là dạng nặng nhất của bệnh sốt xuất huyết. Bao gồm tất cả các biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết. Từ triệu chứng nhẹ, cộng với các triệu chứng chảy máu, kèm theo huyết tương thoát khỏi mạch máu. Chảy máu ồ ạt trong và ngoài cơ thể, sốc (huyết áp thấp).
Các triệu chứng sốt xuất huyết dengue thường xảy ra trong lần nhiễm trùng sau. Khi bạn đã có miễn dịch chủ động (tức là đã từng mắc bệnh). Hoặc thụ động (do mẹ truyền sang) đối với một loại kháng nguyên virus.
Bệnh thường biểu hiện nặng đột ngột sau 2 đến 5 ngày (giai đoạn hạ sốt). Dạng này của bệnh thường xảy ra ở trẻ em (đôi khi ở người lớn). Biến chứng sốt xuất huyết nặng nhất của bệnh này có thể gây tử vong, đặc biệt là ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Lưu ý: Có thể bạn sẽ không gặp các triệu chứng được đề cập ở trên. Nếu bạn đốt nhiên sốt cao và nghi ngờ mắc sốt xuất huyết. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩcó bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn nên gặp bác sĩ?
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Nếu nơi bạn sinh sống đang xảy ra dịch sốt. Sau đó, bạn thấy mình cũng có những triệu chứng bệnh kể trên.
Hãy đi thăm khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Bởi cơ địa mỗi người là khác nhau. Vì vậy, đừng chần chừ, hãy đến để hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết do một loại virus có thể lây lan qua vật trung gian là muỗi đốt. Có bốn loại virus sốt xuất huyết, được gọi là virus DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4.
Loài muỗi truyền bệnh có tên là Aedes aegypti hoặc muỗi Aedes albopictus. Chúng có thể đưa virus gây bệnh vào máu của bệnh nhân bằng cách chích người bệnh.
Muỗi Aedes aegypti hoạt động ban ngày, và chỉ có muỗi cái mới có thể chích người và truyền bệnh.
Virus sốt xuất huyết sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi khoảng 8 đến 11 ngày. Khi bạn bị muỗi chích, virus sẽ tuần hoàn trong máu từ 2 đến 7 ngày. Trong khoảng thời gian này, nếu bạn bị muỗi Aedes hút máu thì virus được truyền cho muỗi.
Một khi bạn đã phục hồi, cơ thể bạn sẽ miễn dịch chống lại bệnh. Tuy nhiên bạn chỉ có thể kháng lại loại virus đã gây ra bệnh thôi. Trong khi có đến 4 chủng virus khác nhau. Vì vậy, bạn vẫn có khả năng bị nhiễm lại bởi loại khác. Điều quan trọng là bạn phải xác định các dấu hiệu và đi chữa trị.
Nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết có thường gặp không?
Sốt xuất huyết là bệnh thường gặp nhất ở người. Với hơn hàng triệu ca nhiễm bệnh xảy ra trên toàn thế giới mỗi năm. Bệnh sốt xuất huyết thường xuất hiện vào khoảng thời gian trong và ngay sau mùa mưa ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới như châu Phi, Đông Nam Á, Trung Quốc, Ấn Độ, Trung đông, khu vực Caribê, Trung Mỹ, Nam Mỹ, Châu Úc và Tây Nam Thái Bình Dương.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết?
Các yếu tố sau đây làm tăng khả năng mắc sốt xuất huyết thể nặng:
Có một nguyên nhân không thể ngờ đến có thể giải thích cho việc bệnh sốt xuất huyết gia tăng vào mùa mưa. Đó chính là:
- Do thói quen sinh hoạt không hợp vệ sinh của con người. Bởi muỗi có thể sinh sống và phát triển ở ngay trong các lon hộp phế thải. Việc vất rác thải bừa bãi cũng chính là 1 tác nhân gây ra việc bệnh sốt xuất huyết gia tăng vào mùa mưa.
- Các vật có thể chứa nước lâu ngày không được dọn dẹp hay vệ sinh, rác thải lâu ngày không đổ. Đây cũng chính là những nguyên nhân tiềm tàng gây ra bệnh sốt xuất huyết.
- Một lý do nữa chính là sự chủ quan của con người. Đó là con người không cẩn thận đề phòng bệnh.
- Không dùng kem chống côn trùng, khi ngủ không mắc màn hay che kín người. Đây cũng chính là nguyên nhân làm cho bệnh sốt xuất huyết gia tăng vào mùa mưa.
- Sinh sống hoặc đi du lịch ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới sẽ làm tăng nguy cơ tiếp xúc với virus gây bệnh sốt xuất huyết. Đặc biệt là các khu vực có nguy cơ cao là khu vực Đông Nam Á, các đảo tây Thái Bình Dương,…
Nếu bạn đã từng nhiễm sốt xuất huyết trước đây thì khi nhiễm lại, các triệu chứng sẽ nặng hơn và nguy hiểm hơn;
- Trẻ dưới 12 tuổi;
- Phụ nữ và người da trắng.
- Điều trị hiệu quả bệnh sốt xuất huyết
- Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Chẩn đoán sốt xuất huyết bằng cách nào?
Việc chẩn đoán bệnh sốt xuất huyết bằng cách nào vẫn còn khó khăn. Bởi vì các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh có thể dễ dàng gây nhầm lẫn với những bệnh khác – chẳng hạn như bệnh sốt rét, bệnh do leptospira và sốt thương hàn.
Nếu gần đây bạn có đi du lịch, hoặc gần nơi bạn sinh sống đang có dịch bệnh. Hãy cung cấp thông tin cho bác sĩ biết. Một số xét nghiệm có thể giúp phát hiện mức độ của bệnh sốt xuất huyết gồm:
- Điện giải đồ;
- Khí máu;
- Chức năng đông máu;
- Men gan;
- X-quang phổi nhằm phát hiện biến chứng tràn dịch phổi.
- Những phương pháp nào dùng để điều trị sốt xuất huyết?
- điều trị sốt xuất huyết
Cách điều trị sốt xuất huyết
Các chuyên gia sản phụ khoa cho biết, đến nay, chưa có cách điều trị sốt xuất huyết đặc hiệu cho bệnh sốt xuất huyết. Hầu hết bệnh sẽ tự khỏi trong vòng 2 tuần. Điều quan trọng là bác sĩ sẽ điều trị để tránh những biến chứng nặng xảy ra cho bạn.
Điều trị sốt xuất huyết người lớn
Hầu hết, với những ca điều trị sốt xuất huyết người lớn. Bác sĩ thường khuyên bạn nên nghỉ ngơi tại giường, uống nhiều nước. Bác sĩ có thể kê một số thuốc để giảm sốt cho bạn như paracetamol (Tylenol®, Panadol®) đồng thời thuốc này có thể giảm đau cơ khớp.
Bạn nên tránh các thuốc giảm đau có khả năng làm tăng biến chứng chảy máu chẳng hạn như aspirin, ibuprofen và naproxen sodium.
Đối với những trường hợp nặng hơn, bệnh sốt xuất huyết có thể gây sốc hoặc chảy máu, lúc này bạn cần phải đến bệnh viện cấp cứu ngay lập tức.
Hướng dẫn điều trị sốt xuất huyết tại nhà
Theo Bộ Y tế Việt Nam, tùy theo mức độ nặng nhẹ, sốt xuất huyết chia làm 4 độ khác nhau.
Độ I: Sốt kéo dài 2-7 ngày kèm theo các dấu hiệu như nhức đầu, đau người, chân tay nhức mỏi.
Độ II: Như độ I nhưng kèm theo có những nốt xuất huyết dưới da, niêm mạc, cánh tay, bắp chân, lưng, bụng, cổ, mí mắt.
Độ III: Có sốt kèm theo dấu hiệu suy tuần hoàn, huyết áp hạ hoặc kẹt mạch nhanh, yếu, da lạnh, người bứt rứt vật vã, sốc.
Độ IV: Sốc sâu, mạch nhỏ khó bắt, huyết áp không đo được, chân tay lạnh.
Các trường hợp trên xếp theo mức độ sốt độ III, IV nên phải nằm viện theo dõi cấp cưu điều trị Tây y. Riêng Đông y chỉ điều trị sốt xuất huyết cấp độ I-II và theo dõi tại nhà.
Điều trị sốt xuất huyết hiệu quả bằng cây nhà lá vườn
Các bác sĩ Đông y sẽ hướng dẫn hai bài thuốc có thể thực hiện ngay tại nhà như sau:
Bài 1: Lá cúc tần 12 g, cây nhọ nồi 16 g, mã đề 16 g, củ sắn dây 20 g, trắc bách diệp (sao đen) 16 g, rau má 16 g, lá tre 16 g, gừng tươi 3 lát.
Nếu không có lá trắc bách diệp thay bằng lá sen sao đen 12 g hoặc kinh giới sao đen 12 g, không có củ sắn dây thay bằng lá dâu 16 g.
Cách dùng: Toàn bộ số thuốc trên rửa sạch thái nhỏ (trừ các thứ đã sao đen) cho vào ấm đổ 600 ml, đun sôi 30 phút rồi đổ vào phích uống ấm. Ngày uống 3 lần.
Bài 2: Cỏ nhọ nồi 20 g, rễ cỏ tranh 20 g, sài đất 20 g, hoa hòe sao vàng 12 g, lá cối xay sao vàng 8 g, kim ngân (dùng cả hoa, lá, cuộng) 12 g, hạ khô thảo 12 g, gừng tươi 3 lát.
Nếu không có hạ khô thảo thay nằng lá bồ công anh 12 g.
Cách dùng: Toàn bộ số thuốc trên rửa sạch, trừ hoa hòe và lá cối xay đã sao. Tất cả cho vào ấm đổ 600 ml, đun sôi 30 phút, đổ vào phích giữ ấm, uống ngày 3 lần.
Liều lượng
Hai bài thuốc trên liều lượng chữa cho người lớn. Nếu là trẻ em, tùy theo độ tuổi, dưới 8 tuổi dùng 1/3 liều lượng, từ 8-14 tuổi dùng 1/2 liều. Sốt nhiều có thể tăng vị giảm sốt như cỏ nhọ nồi, sài đất, kim ngân, sắn dây, lá tre. Nếu chảy máu nhiều tăng các vị cầm máu và sao đen như trắc bách diệp, lá sen.
Chế độ sinh hoạt phù hợp cho người mắc bệnh sốt xuất huyết
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn biến sốt xuất huyết?
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn biến sốt xuất huyết. Trả lời cho câu hỏi này, các chuyên gia cho biết, đối với các thể bệnh nhẹ, bạn có thể điều trị sốt xuất huyết tại nhà mà không cần nhập viện. Hãy nhớ uống nước đầy đủ và sử dụng thuốc giảm sốt hoặc giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ.
Ngoài ra để phòng bệnh, khi đi đến một số nước có dịch sốt xuất huyết, bạn cần phải có sự chuẩn bị. Dưới đây là một số mẹo có thể giúp:
- Nên ở phòng máy lạnh hoặc phòng sạch sẽ để tránh muỗi vào;
- Tránh đi ngoài trời lúc bình minh, hoàng hôn và buổi tối, vì khi đó có nhiều muỗi bên ngoài;
- Mặc quần áo phủ kín. Khi bạn đi vào khu vực muỗi mang mầm bệnh, bạn nên mặc một chiếc áo sơ mi dài tay, quần dài, vớ và giày;
- Bạn cũng nên thoa kem chống muỗi ở các vùng da không được quần áo che chắn như cánh tay, mặt, chân và cổ.
Các loại muỗi mang virus sốt xuất huyết thường sống trong và xung quanh nhà. Chúng thường sống trong các vũng nước đọng, chẳng hặn như trong lu, thùng phuy hoặc gần hồ cá. Hãy làm sạch hồ cá thường xuyên cũng như dọn dẹp các vũng nước đọng để không tạo điều kiện cho muỗi phát triển. Bạn cũng cần đậy kín các dụng cụ chứa nước, hạn chế hoặc vứt bỏ các vật dụng có thể chứa nước mưa (ví dụ như lốp xe cũ, chén bát, thau chậu cũ…). Bạn cũng có thể dùng các loại sinh vật trong nước tiêu diệt trứng của muỗi. Khi có dịch thì đôi khi bạn phải nhờ đến chính quyền địa phương để phun thuốc diệt muỗi trên diện rộng.
Lời khuyên của bác sĩ cho bệnh nhân sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh nguy hiểm, bất cứ chúng ta ai cũng có thể mắc bệnh. Mỗi lần dịch bùng phát, rất nhiều người tử vong và hao tốn rất nhiều chi phí y tế. Mỗi người chúng ta hãy cố gắng có ý thức phòng ngừa bệnh. Bạn nên nhớ rằng không có muỗi thì không có sốt xuất huyết. Mọi người hãy tự giác làm vệ sinh nơi mình sinh sống, dẹp ao nước đọng hoặc những nơi lăng quăng có thể phát triển, luôn luôn ngủ trong màn kể cả ban ngày tại nơi có dịch. Khi bạn có bất cứ triệu chứng nào nghi ngờ sốt xuất huyết, hãy đi đến khám tại cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị kịp thời. Ngoài ra bạn có thể tham khảo bài viết: Sốt xuất huyết ở trẻ em
Vừa rồi là những thông tin tổng quan về bệnh sốt xuất huyết là gì? Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
2bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Nguồn tham khảo
Dengue fever. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dengue-fever/basics/definition/con-20032868. Ngày truy cập: 8/8/2016.
Dengue Fever. https://www.healthline.com/health/dengue-fever. Ngày truy cập: 7/9/2018.
Dengue Fever. https://www.webmd.com/a-to-z-guides/dengue-fever-reference#1 . Ngày truy cập: 04/09/2018
Dengue Fever – Symptoms and Causes https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dengue-fever/symptoms-causes/syc-20353078 Ngày truy cập: 21/09/2018.
Symptoms and what to do if you think you have dengue https://www.cdc.gov/dengue/symptoms/index.html Ngày truy cập: 21/09/2018
Ngày đăng: 04:09 17 Tháng Sáu, 2019 | Lần cập nhật cuối: 04:09 17 Tháng Sáu, 2019